Dat de BBB de grootste zou worden, was vooraf natuurlijk al geen verrassing meer. Het is de perfecte illustratie van de onvrede die al jaren heerst onder een groot deel van de bevolking die zich maar niet gehoord en geholpen voelt door meer dan een decennium Rutte. We moeten het eigenlijk niet zo zeer zien als een stem vóór het programma van de BBB, maar misschien wel als het volgende wanhoopsoffensief tegen het beleid van de VVD en consorten. Een groot deel van de bevolking wil het anders en kiest wat voor de voeten wordt gegooid en wat aan hun wanhoop tegemoetkomt. Wat dat betreft waren de verkiezingen afgelopen week veel groter dan slechts een stem voor de waterschappen of de provinciale Staten, dit was een afrekening met kabinet Rutte-vier.
Het was ook een verdere tweedeling tussen links en rechts. Meer dan ooit maakten deze verkiezingen misschien wel duidelijk dat het midden van het politieke spectrum niet meer populair is (met het CDA als de grote verliezer). Kies een kant, lijkt het electoraat te zeggen. De winnaars op links (GroenLinks/ PvdA) en rechts (BBB, VVD, JA21) komen zo nog rechter tegenover elkaar te staan. Dat de VVD daar nog als grote partij bij zit lijkt hij voornamelijk te danken te hebben aan de grote aanhang onder de (ondernemende) elite plus het feit dat er toch mensen zijn die kiezen voor de stabiliteit in plaats van populisme.
Schoppen tegen de overheid levert stemmen op, maar dat wisten we allang. Kijk maar naar de PVV en de FvD, hoewel de laatste onder leiding van een beroepspopulist zijn eigen graf lijkt te hebben gegraven. De grote vraag is nu wederom: leveren deze stemmen dan ook resultaat op. Kan de BBB omgaan met de gigantische winst en dus met de verantwoordelijkheid die de kiezer hen geeft om het verschrikkelijk ingewikkelde stikstofdossier anders op te lossen. Zoals onze eigen stikstofminister aangaf in een reactie: het is duidelijk dat mensen een ander stikstofbeleid willen, maar in de praktijk zal dat enorm moeilijk, zo niet onmogelijk blijken.
Als ik voor mijzelf spreek vond ik de keuze ingewikkeld. Ja, ik vind dat er iets gedaan moet worden aan de stikstofproblematiek. Ja, ik vind de agrarische sector belangrijk. Ja, ik vind de natuur enorm belangrijk. Ja, er moeten meer huizen gebouwd worden. Maar in de praktijk zullen er keuzes gemaakt moeten worden en dan blijkt dat het niet allemaal kan. Misschien zou het allemaal niet zo verdraaid lastig zijn als we niet met zoveel mensen op zo’n klein stukje van de aardbol zouden wonen.